As crónicas do sochantre

As crónicas do sochantre, a segunda novela en galego de Álvaro Cunqueiro, apareceu publicada na Editorial Galaxia en 1956. A versión castelá que lle fixo o seu amigo Francisco Fernández del Riego en 1959 mereceu o Premio da crítica. Como o propio Cunqueiro advirte no “Prólogo para bretones” da versión castelá, elaborou esa novela sen sequera viaxar a Bretaña: “y todo lo que aquí, en estas Crónicas se cuenta de ella, está tomando de mapas, de libros de viajes, de lecturas de Chateaubriand y de Le Goffic, de algunas historias de ciudades y de cartas ejecutorias de las nobles familias”. Cunqueiro non visitou Bretaña ata maio de 1964, cando foi contratar un grupo de cornamusas para as festas de agosto en Vigo e deixounos 4 espléndidos artigos desa viaxe literaria en Faro de Vigo.

A elección da Bretaña como espazo narrativo por Cunqueiro non foi allea ao celtismo profesado por tantos intelectuais galegos. Hai que poñela en relación, logo, con As cruces de pedra na Bretaña (1930) de Castelao,  varios contos de El pálido visitante (1960) de X-Mª Castroviejo ou  Bretaña, Esmeraldina (1987) de X. L. Méndez Ferrín no desenvolvemento dunha nova materia de Bretaña.

En As crónicas do sochantre, Cunqueiro mantén algúns dos trazos característicos do seu universo narrativo (humor, fantasía), aínda que non parta nesta ocasión dun xogo intertextual cun mito literario concreto, como en Merlín e familia, Si o vello Sinbad volvese ás illas, Un hombre que se parecía a Orestes, Las mocedades de Ulises… Rexeita a tradición da novela realista decimonónica e adopta procedementos estruturais da novela primitiva como a viaxe o simposio: “pois temos por costume pasar estas noites que andamos en hoste contando as nosas hisitorias.” A ambientación das aventuras do sochantre Charles Anne Guenolè Mathieu de Crozon en plena Revolución Francesa, “dende o ano mil setecentos noventa e tres a mil setecentos noventa e sete”, dálle pé ao autor a incorporar accións dos chouans contrarrevolucionarios, a guillotina… no tour por terras bretoas nunha carroza con seis defuntos. De regreso na súa casa de Pontivy, o sochantre parece asumir con humor a nova identidade republicana do personaxe que fixera de dobre del, pois “asubiaba a Camañola afeitándose”.

Deixámosvos este video realizado polo GRIAL (Grupo de Intervención Audiovisual e Literaria) da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo: